اوراق بدهی

انتشار اوراق بدهی یکی از متداول‌ترین روش‌های تامین مالی میان‌مدت و بلندمدت بنگاه‌های اقتصادی است. همراهی با شرکت‌ها در خصوص استفاده از ظرفیت‌های بازار بدهی در کنار بازار پول از مهم‌ترین اهداف بانک خاورمیانه به شمار می‌رود. با توجه به ظرفیت بالای استفاده‌ نشده بازار بدهی در تامین مالی شرکت‌ها، بانک خاورمیانه علاوه بر پذیرفتن سمت ضامن اوراق بدهی، آمادگی دارد تا با بررسی نیازهای شرکت‌ها و ارائه خدمات مشاوره‌ای، مناسب‌ترین ابزار بدهی قابل انتشار را به شرکت‌ها معرفی نماید. خلاصه مشخصات برخی از اوراق قابل انتشار به شرح زیر می‌باشد:

اوراق اجاره

این اوراق به منظور تأمین سرمایه در گردش و یا طرح‌های توسعه استفاده می‌گردد؛ وجود یک دارایی ثابت با مالکیت غیرمشاع به عنوان مبنای انتشار در این روش ضروری است. این دارایی می‌بایست از لحاظ قانونی قابل فروش بوده و عمر باقیمانده بالاتری از دوره عمر اوراق داشته باشد.

اوراق مرابحه

انتشار این اوراق عمدتا برای خرید دارایی جدید، تأمین سرمایه در گردش و یا خرید مواد اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ این اوراق به پشتوانه دارایی‌ها و مواد و کالایی که شرکت تمایل به خرید آن‌ها را دارد، منتشر می‌گردد. در این روش، وجوه جمع‌آوری‌شده به فروشنده کالا پرداخت می‌گردد.

اوراق مشارکت

به منظور تامین مالی طرح‌های اقتصادی سودآور از این ابزار استفاده می‌شود؛ طرح‌های موضوع این اوراق باید به لحاظ فنی، مالی و اقتصادی توجیه‌پذیر باشند.

اوراق سفارش ساخت (استصناع)

جهت تامین مالی فعالیت‌های پیمانکاری و سفارش ساخت به کار می‌رود؛ در این روش باید امکان ساخت و تحویل دارایی مبنای انتشار در مواعد زمانی مورد نظر وجود داشته باشد. دارایی‌هایی که به طور مستمر و با مقادیر زیاد تولید می‌شوند، نمی‌توانند مبنای انتشار باشند.

اوراق خرید دین

این نوع اوراق، ابزار خرید مطالبات ریالی مدت‌دار اشخاص حقوقی می‌باشد؛ مطالبات باید ناشی از عقود مبادله‌ای (به استثنای عقد سلف) باشند.

اوراق جعاله

کاربرد این ابزار، تامین مالی احداث، تکمیل، تعمیر، تحویل و حسب مورد بهره‌برداری از طرحی مشخص می‌باشد.‌ اوراق جعاله، اوراق مالکیت مشاع دارایی است که بعد از پایان موضوع قرارداد جعاله، دارندگان آن، مالک نتیجه قرارداد (خدمت یا دارایی فیزیکی) می‌شوند.

اوراق منفعت

به منظور تامین نقدینگی صاحبان دارایی‌های بادوام و یا تامین سرمایه در گردش یا توسعه فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها و مؤسسه‌های خدماتی، می‌توان از این ابزار استفاده نمود. در این روش، صاحبان دارایی بخشی از منافع حاصل از دارایی‌های بادوام خود را از پیش، واگذار می‌کنند و برای این منافع، اوراق منفعت منتشر و سپس آن‌ها را در مقابل مبلغ معینی به متقاضیان واگذار می‌کنند. شرکت‌های خدماتی نیز می‌توانند در مقابل بخشی از خدمات آینده خود اوراق منفعت منتشر نمایند.

اوراق قرض‌الحسنه

برای انجام طرح‌های عام‌المنفعه و یا خیریه به کار می‌رود؛ این اوراق براساس قرارداد قرض‌الحسنه بدون سود منتشر می‌شود. دولت‌ها و مؤسسه‌های خیریه خوشنام می‌توانند برای تامین مالی امور غیر انتفاعی خود از این روش استفاده نمایند.

اوراق مضاربه

جهت انجام فعالیت تجاری می‌توان از این اوراق استفاده نمود. با توجه به عقد مضاربه، سود این اوراق به سود فعالیت تجاری بستگی دارد. بنابراین، سود آن متغیر می‌باشد و در پایان دوره مالی، قطعی می‌شود.

اوراق رهنی

اوراق بهاداری است که به منظور خرید مطالبات رهنی توسط ناشر منتشر می‌شود. مطالبات رهنی شامل مطالبات مدت‌دار اشخاص حقوقی ناشی از قراردادهای مبادله‌ای از قبیل فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک و جعاله (به استثنای سلف) است که دارای وثیقه رهنی می‌باشد.

اوراق بیمه اتکایی

اوراق بهادار با نامی که نشان دهنده مشارکت دارندگان آن در حقوق و تعهدات حاصل از قراردادهای بیمه اتکایی و تامین سرمایه مورد نیاز برای پذیرش تمام یا بخشی از سبد ریسک بیمه‌ای (مخاطراتی که برای آن بیمه نامه مستقیم یا اتکایی صادر می‌شود) و عواید ناشی از آن می‌باشد. در انتشار این اوراق ناشر مکلف به تهیه و ارائه گزارش توجیهی حاوی مشخصات پرتفوی ریسک‌های بیمه‌ای قابل انتقال، محدوده ریسک، پیش بینی ضریب خسارت رشته مربوطه، پوشش‌ها، شرایط و استثناها و نیز پیش بینی سودآوری حاصل از سرمایه گذاری وجوه است. همچنین نرخ این اوراق با توجه به ریسک‌های پذیرفته شده از سوی دارندگان اوراق، می‌تواند بیشتر از نرخ سایر اوراق متناظر بازار سرمایه تعیین گردد.

اوراق وکالت

اوراق بهادار بانامی که نشان دهنده مالکیت مشاع دارنده آن در دارایی‌ها، کالاها، خدمات، پروژه معین یا حقوق و منافع ناشی از انجام فعالیت‌های اقتصادی مشخص است و بر مبنای قرارداد وکالت منتشر می‌شود. موضوع وکالت به شرح انجام فعالیت‌های اقتصادی مبتنی بر معاملات موضوع عقود اسلامی و در چارچوب قوانین و مقررات کشور با هدف کسب سود از طریق اقداماتی از قبیل خرید، فروش، اجاره، ساخت یا ایجاد دارایی/کالا/خدمات و انعقاد قراردادهای مربوطه از محل منابع ناشی از انتشار اوراق وکالت است. در زمان انتشار اوراق وکالت باید انواع فعالیت‌های اقتصادی و مشخصات موضوع وکالت معین باشد.